Memetik daripada buku Kanon Melayu hasil
karya Norazimah Zakaria telah menunjukkan kajian mutahir terhadap Sejarah
Melayu menunujukkan bahawa di berbagai-bagai pusat koleksi dan kepustakaan
dunia ini terdapat sekurang-kurangnya 29 buah naskah Sejarah Melayu.
Bahan kesusasteraan mengenai Sejarah Melayu hingga pada masa ini pula terdapat
dalam pelbagai bentuk. Antaranya:
1. Dalam bentuk naskah Jawi,
berbagai-bagai versi, resensi dan salinan.
2. Dalam bentuk
penyelenggaraan/penggarapan atau pengedisian yang masih dikira amat
‘preliminary’ coraknya seperti: Edisi Abdullah Bin Abdul Kadir Munsyi (
jawi) 1831, Edisi Dulaurier 1849-1856, Edisi W.G shellebear 1896, edisi R.O.
Winstedt 1938, Edisi T.D. Situmorang dan A.Teeuw berasaskan kepada edisi Munsyi
Abdullah 1952, edisi Dato’ Madjoindo ( Jawi), Jakarta 1959, dan edisi A.samad
Bin Ahmad, Kuala Lumpur 1979.
Daripada 29 buah naskah tadi, terdapat 12
buah naskah di Netherlands, 11 buah naskah di United Kingdom, 5 buah naskah di
Lembaga Kebudayaan Indonesia Jakarta, dan 1 buah di Leningrad, Rusia.
Penelitian terperinci terhadap semua naskah ini menunjukkan bahawa naskhah ini
adalah seperti yang berikut:
1. Terdapat 2 naskhah yang mewakili
versi T.S Raffles iaitu di Perpustakaan Royal Asiatic Society, London, Raffles
MS. No.18 dan sebuah lagi Cod. Or. 1704 di Perpustakaan Leiden yang
didapati kurang lengkap dengan di bahagian hujungnya.
2. Enam buah naskhah dalam bentuk
serpihan, tetapi tidak lengkap, iaitu sebuah di Jakarta, sebuah di Leiden dan 4
buah di London.
3. Versi pendek yang diselengarakan
oleh Abdullah Munsyi, kemudian digarap oleh T.D Situmorang dan A. Teeuw. Versi
ini kemudian diusahakan oleh Dato’ Madjoindo. Semuanya wujud dalam 6 buah
naskhah . semua versi pendek ini berakhir setakat episode kematian Tun
Ali Hati, di Johor.
4. Versi panjang yang dapat ditemui
daripada 9 buah naskhah iaitu di Jakarta sebanyak 2 naskhah, KBG 188 von de
Wall dan KBG 190 von de Wall di perpustakaan Koninklijk Institusi Leiden. Dua
buah naskhah di Great Britain dan 4 buah naskhah di Universitiet Bibliotheek,
Leiden. Maksud versi panjang di sini ialah kesmua naskhah ini berakhir dengan
penyebutan episode serangan Jambi terhadap Johor pada tahun 1673.
5. Sebuah versi yang telah
diperpanjangkan, iaitu penyalinan semula ( dengan pengubahan dan penukaran di
sana sini) teks Sejarah Melayu dari versi panjang, lalu diperlanjutkan lagi
riwayatnya sehingga ke pertengahan abad ke-19, dilakukan oleh seorang perawi
dari keturunan Siak.
Selain itu terdapat juga beberapa teks
kesusasteraan yang muncul selepas itu, yang menjadikan teks Sejarah Melayu
sebagai modal atau panduan dalam penulisannya. Antara teks yang dimaksudkan
ialah seperti yang berikut:
v Hikayat Melayu (1998)
Dalam teks ini telah diceritakan
tentang Raja Iskandar Zulkarnain sehinggalah kepada kesultanan Melayu
Melaka di zaman pemerintahan Sultan Mahmud. Seterusnya diceritakan mengenai
Sultan Abdul Jalil Syah ( Sultan Mahmud II) yang beristerikan peri dan tidak memperdulikan
kerajaan. Isteri Megat Seri Rama memakan seulas nangka yang ingin
dipersembahkan kepada Sultan dan oleh sebab itu dia dibunuh. Sebagai
balasan dendam Megat Seri Rama menikam sultan sehingga magkat. Kejadian ini
berlaku di Julang. Encik Apung hamil kerana menelan manikam sultan, lalu
melahirkan seorang putera yang dinamakan Tuan Bujang yang dibesarkan di
Pagaruyung.
· Dalam naskhah ini maka bermula
upacara mengesan kebenaran bahawa Tuan Bujang merupakan waris sah Sultan Mahmud
II berdasarkan ciri daulat dan salasilah jurai keturunannya yag berasal dari
Raja Iskandar Zulkarnain yang berasal dari keturunan cucu baginda di Bukit SI
Guntang.
v Tuhfat Al Nafis (1982)
· Dikenali sebagai sastera
Melayu Klasik yang berbentuk lisan atau sastera yang dicipta daipada ucapan.
· Dikatakan satu naskhah kuno yang
tergolong dalam sastera sejarah yang dikarang oleh dua orang pengarang iaitu
Haji Raja Ahmad dan Raja Ali Haji
· Merupakan penulisan Sejarah istana
Melayu Tradisional. Karya ini mula ditulis di istana Kerajaan Melayu yang
berpusat di Riau di bawah pengaruh Bugis.
v Hikayat Siak (1992)
· Terbahagi kepada dua bahagian iaitu
mengisahkan asal usul raja-raja Melayu dan menjelaskan kaitan Siak dengan
Melaka serta mengisahkan kebangkitan Siak.
· Ditulis merujuk kepada sejarah
Kesultanan Minangkabau tetapi menyebut tentang politik Johor lantaran
penglibatan Raja Kecil.
· Banyak menyentuh tentang peristiwa
penaklukan Johor oleh Raja Kecil pada tahun 1718
· Keseluruhan tema teks ialah adalah
memberikan satu keabsahan kepada Raja Kecil sebagai waris kesultanan Melayu
Melaka.
v Hikayat Raja Pasai (1987)
· Menceritakan kisah raja-raja
di negara Islam pertama di Asia tenggara
· Mengisahkan masyarakat Melayu dan
menggunakan bahasa Melayu- yang ditulis dalam bahasa Jawi.
No comments:
Post a Comment